Dlaczego Jan Matejko zrzekł się tytułu honorowego obywatela miasta Krakowa? Co odpowiedział krakowski architekt na “złośliwe” pytanie? Skąd się wzięła nazwa plant? Co odkryto podczas kopania studni w Podgórzu? Czy w Krakowie są nadal latarnie umarłych? Czyj pomnik wywołał awanturę w mieście? Na te i inne pytania znajdą odpowiedź goście udostępnionej właśnie na stronach Politechniki Krakowskiej wirtualnej wystawy pt. „Cracovia Urbs Celeberrima - Różne odcienie miasta”. Ekspozycja powstała na podstawie kolekcji „Cracoviana” ze zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej. Kolekcja obejmuje 1286 publikacji książkowych (1494 woluminów) oraz 53 tytuły czasopism wydanych w Krakowie lub dotyczących Krakowa i jego najbliższej okolicy z lat 1745-1945. Stanowi nieocenione źródło wiedzy historycznej o dziedzictwie artystyczno-kulturowym miasta i regionu z XIX i pierwszej połowy XX w.
Politechniczną kolekcję "Cracoviana" tworzą publikacje związane z funkcjonowaniem miasta, jego historią, polityką ekonomiczną i społeczną oraz poruszające problematykę życia codziennego i zwyczajów jego mieszkańców.
Największą grupę książek stanowią opracowania dotyczące sztuki i architektury miasta Krakowa, zabytków oraz zagadnień z zakresu konserwacji i restauracji obiektów materialnych. Można tu znaleźć także liczne publikacje krajoznawcze, w tym przewodniki po Krakowie i jego okolicach, informatory oraz opracowania monograficzne galicyjskich miast, wsi i regionów. W kolekcji znajdują się liczne opracowania o konkursach na budynki użyteczności publicznej oraz projekty urbanistyczne.
Cracoviana zawiera również księgi pamiątkowe towarzystw oraz sprawozdania z działalności różnych instytucji i komisji naukowych. Unikatowe na skalę krajową są dwa albumy introligatorskie zawierające 131 oryginalnych odbitek z klisz autorstwa Ignacego Kriegera oraz jego dzieci Natana i Amalii.
Osobną grupę stanowią specjalistyczne opracowania naukowe z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych. Około 40% książek z kolekcji „Cracoviana” posiada znaki własnościowe, które znacząco podnoszą wartość kolekcjonerską danego egzemplarza, a także mogą stanowić materiał badawczy dla historyków czy bibliotekoznawców. Zbiór ten wzbogaca stan wiedzy o instytucjach, architekturze i dziejach miasta.
Udostępniona właśnie na stronie Biblioteki Politechniki Krakowskiej wirtualna wystawa „Cracovia Urbs Celeberrima” prezentuje fragment kolekcji, wybrany tematycznie. Tytuł wystawy nawiązuje do łacińskiej sentencji, która widnieje na średniowiecznym miedziorycie Matthäusa Meriana z 1619 r., przedstawiającym panoramę Krakowa. – Nasza ekspozycja pokazuje nieco inne oblicze „najsławniejszego” polskiego miasta. Zawiera wiele ciekawych informacji i anegdot, wzbogaconych obszernym materiałem ilustracyjnym – mówi Agnieszka Górska z Biblioteki Politechniki Krakowskiej, współautorka - wspólnie z Anną Kraus - koncepcji oraz opracowania merytorycznego i graficznego wystawy. Nad jej przygotowaniem technicznym i upublicznieniem pracowali Szymon Zdebski i Dorota Lipińska z Biblioteki PK.
Wystawa została podzielona na sześć głównych zagadnień. W części zatytułowanej „Towarzystwa naukowe oraz miłośników sztuki” można znaleźć informacje dotyczące życia intelektualnego i artystycznego Krakowa, którego znaczne ożywienie nastąpiło wraz z samoorganizowaniem się społeczeństwa polskiego wokół różnych nowopowstałych towarzystw naukowych. Z kolei w części zatytułowanej „W trosce o Krakowian” można poznać wiele ciekawych zagadnień dotyczących działalności towarzystw dobroczynnych i społecznych. Ciekawą grupę w kolekcji „Cracoviana” stanowią także publikacje dotyczące higieny i zdrowia mieszkańców Krakowa („Higiena i zdrowie mieszkańców Krakowa”). Kolejnym interesującym zbiorem tematycznym są opracowania dotyczące leczenia uzdrowiskowego i wyjazdów wypoczynkowych na przełomie XIX i XX w. („Na kuracjach, na wywczasach… czyli gdzie leczyli się i wypoczywali Krakowianie przeszło sto lat temu?”). W kolekcji „Cracoviana” znajdują się także książki dotyczące terenów zieleni, które ukazują zarówno historię, jak i zmiany oraz planowanie tego typu przestrzeni („Zieleń Krakowa”). Szóste zagadnienie („Plany konkursowe i projekty”) dotyczy znajdujących się w kolekcji „Cracoviana” licznych prac poświęconych przedsięwzięciom architektonicznym i urbanistycznym, które miały miejsce w Krakowie na przełomie XIX i XX w. Są to plany i projekty, wydawnictwa teoretyczne oraz opracowania związane z licznymi konkursami architektonicznymi, które popularne były zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym.
Wirtualna wystawa powstała w ramach projektu „Udostępnienie Kolekcji Cracoviana ze zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej”, finansowanego z ministerialnego programu „Społeczna odpowiedzialność nauki (SON)”. Projekt o wartości blisko ćwierć miliona złotych przewiduje udostępnienie informacji o historycznych zbiorach Biblioteki PK tworzących tzw. Kolekcję Cracoviana, a także udostępnienie kopii cyfrowych wybranych pozycji z niej.
W ramach projektu całość kolekcji została spisana (w celu określenia cech charakterystycznych poszczególnych egzemplarzy), a następnie ponownie – zgodnie z aktualnymi zasadami – wpisana do inwentarzy i katalogów bibliotecznych, co pozwoliło na udostępnienie informacji o poszczególnych książkach nie tylko w katalogach lokalnych, ale również ogólnopolskich NUKAT i KaRo oraz światowym WordCat. Wszystkie książki z kolekcji zostały sprawdzone pod kątem możliwości ich udostępnienia w wersji cyfrowej. Te, co do których ustalono takie możliwości, a które dotychczas nie miały swych odpowiedników cyfrowych, zostały zdigitalizowane, a ich kopie cyfrowe są udostępnione w Repozytorium PK – Kolekcja Cracoviana.
Więcej o kolekcji także w artykule „Politechnika Krakowska odkryje cenne karty z historii Krakowa i jego mieszkańców”.
Wystawa „Cracovia Urbs Celeberrima”